Nếu nói huấn luyện độ cao giống như để các vận động viên buộc trên người những quả tạ bằng chì, thì khi Du Vũ trở lại vùng đồng bằng, tất cả những quả chì trên tay chân của cậu như được gỡ bỏ, cơ thể nhẹ như như lông hồng. Trên cao nguyên, Du Vũ chỉ mơ hồ biết mình đã “tiến bộ” từ báo cáo xét nghiệm máu, nhưng bây giờ, cậu tự mình nhận ra khả năng bơi nước rút trong trạng thái thiếu oxy của cậu không chỉ tăng lên một chút.

Điều quan trọng nhất trong bơi cự li dài là nhịp điệu. Du Vũ đã sớm nhận ra một vận động viên không thể vượt quá tốc độ nhất định trong 8000m đầu tiên, nếu không có thể bị lật xe trong 2000m cuối cùng. Tập trung về phía trước, nhìn đối thủ từng người một vượt qua mình nhưng lại cảm thấy bất lực, tim phổi như bị xé rách, chính là dấu hiệu cho thấy thân thể đã đến cực hạn. Nhưng hiện tại ngưỡng giới hạn của cậu đã trực tiếp vọt lên một bậc.

Sự biến hóa này khiến Du Vũ vừa kinh ngạc vừa vui mừng.

Kết thúc World Cup năm ngoái, Du Vũ đã lo lắng thành tích tốt nhất của mình chỉ có thế, nhưng cơ thể con người quả nhiên có vô hạn khả năng — nếu cơ bắp bị xé rách, nó sẽ càng nhân lên nhiều tế bào cơ hơn, nếu đặt cơ thể trong môi trường thiếu oxy, tủy xương cũng sẽ tự sản xuất ra nhiều tế bào hồng cầu mang oxy hơn*.

Sự thay đổi này không liên quan gì đến ý muốn chủ quan của một người. Du Vũ nhận ra rằng đó là một bản năng —- bản năng của sinh mệnh —- trong nghịch cảnh, sinh mệnh vận dụng tất cả các nguồn lực trong tầm kiểm soát của mình để vượt qua khó khăn, chỉ để tiếp tục sống tốt hơn. Du Vũ ngồi bên bể bơi, hai mắt cá chân mềm mại như đuôi cá đung đưa trong nước, cậu nghiêm túc quan sát kĩ cơ thể mình, đột nhiên cảm thấy có một loại sức mạnh trời phú nung nấu trong người. Ở một nơi vượt ra ngoài sức tưởng tượng của cậu, sức mạnh muốn vượt qua khó khăn này đã được khắc sâu trong bộ gen cậu từ lâu.

Có lẽ, nhờ sức mạnh ấy mà các sinh vật đơn bào di chuyển từ đại dương vào đất liền, loài người từ châu Phi đi năm châu bốn bế, rồi lại quay trở về đại dương. Loại sức mạnh này khiến Du Vũ cảm thấy yên tâm, và dũng khí vô hạn để thăm dò giới hạn tiếp theo của mình.

“Phản ứng hiệu quả với huấn luyện độ cao là chuyện tốt, có cơ hội thì hãy đến đấy nhiều hơn.” Diêm Chính cảm khái, “Huấn luyện viên đội tuyển Đức rất xem trọng chuyện này. Tuyển quốc gia của họ mỗi năm đều tham gia huấn luyện độ cao ba đến bốn lần.”

Du Vũ hiếu kỳ: “Bọn họ đi nhiều như vậy làm gì?”

“Hiệu quả tăng hồng cầu không phải là vĩnh viễn. Hồng cầu trong cơ thể thường được chuyển hóa trong khoảng 120 ngày.” Diêm Chính chép miệng, “Khi các tế bào hồng cầu được sản xuất trong môi trường cao nguyên hao mòn, cộng với việc quay lại vùng đồng bằng không cần sản sinh ra lượng hồng cầu lớn như trước dẫn đến tổng số lượng hồng cầu sẽ giảm xuống. Thật ra thời gian hiệu quả thay đổi còn tùy theo cơ địa, thường nhiều nhất là nửa tháng.”

Du Vũ tính toán ngày tháng, chợt cảm thấy mình vừa bị giáng một đòn nghiêm trọng: “Vậy chẳng phải là…”

Nói như vậy, ban huấn luyện kết thúc huấn luyện cao nguyên một tháng trước khi bắt đầu giải đấu và đợt huấn luyện mùa đông của đội tuyển quốc gia được bố trí vào tháng giêng và tháng hai quanh năm, chủ yếu là chuẩn bị cho Giải vô địch bơi lội quốc gia vào tháng ba. Tuy nhiên, xét yếu tố thời tiết, Giải vô địch bơi cự li dài quốc gia thường được tổ chức vào tháng năm và tháng sáu. Năm nay, vì mục đích tuyển chọn cho Đại hội Thể thao châu Á, Giải vô địch cự li dài diễn ra sớm hơn những năm trước, dự kiến ​​​​vào đầu tháng 5 —- nhưng dù sao đi chăng nữa thì đến lúc đó, “hiệu ứng cao nguyên” của Du Vũ đã mất hiệu lực từ lâu*.

Nhiều vận động viên bơi lội cự li dài chuyên nghiệp có thể tham gia một vài hạng mục bể bơi, nhưng đối với Du Vũ thì không. Khóe miệng cậu giật giật, sống không còn gì luyến tiếc: “…Tập luyện vô nghĩa*.”

Diêm Chính cười ha ha: “Không thể nói như vậy! Xuất phát điểm của em trước đây quá thấp, có thể tăng 30% rồi lại giảm 25%. Em vẫn còn 5% đấy thôi!”

Du Vũ: “…”

Cậu cảm thấy mình giống như một nhân vật trong game vô tình lụm được cái buff tên “cao nguyên”, giúp cậu vượt cấp đánh đại boss. Nhưng dưới cái “buff” ấy luôn có một đồng hồ đếm ngược chớp tắt liên tục, nhắc nhở cậu buff có thể biến mất bất cứ lúc nào.

Hồng cầu còn chưa rời đi, trong lòng Du Vũ đã bắt đầu quặn đau: “Vậy —— vậy chúng ta không có cách nào giữ lại những hồng cầu này sao?”

Ít nhất là cho đến tháng Năm!

“Không hẳn. Có một thứ gọi là buồng oxy cao áp, có thể mô phỏng môi trường ở cao nguyên. Chúng rất hữu ích trong bệnh viện, hàng không,… nhưng thứ này tương đối đắt tiền để sở hữu, trong đội không có đâu.” Diêm Chính thở dài. “Trước đây, có rất nhiều nhóm nghiên cứu của Đại học thể thao Ninh Cảng nghiên cứu qua vấn đề này. Số lượng tế bào hồng cầu có thể được cải thiện, nhưng hiệu suất tăng thành tích cụ thể thì… Cứ như vậy, ai cũng cảm thấy không có tính ứng dụng cao, rồi cũng đâu vào đấy.”

Du Vũ suy tư, không thể đến bệnh viện mượn buồng oxy cao áp, cũng không thể trước cuộc thi vào tháng năm lại đi cao nguyên, nhất thời có chút rầu rĩ không vui: “…”

“Đừng nghĩ nhiều nữa.” Diêm Chính xoa đầu cậu, “Rèn luyện bản thân vẫn là thứ nhất, hiệu ứng cao nguyên cũng chỉ là thêm gấm thêm hoa.”

Du Vũ nếm quả ngọt từ đợt huấn luyện cao nguyên nhưng lại không thể dùng trong thi đấu, tự nhiên rất không cam lòng. Chi phí cho việc sử dụng buồng oxy cao áp lại không hề nhỏ, thậm chí với mục đích nghiên cứu khoa học còn cần sự hỗ trợ của các quỹ nghiên cứu khoa học. Du Vũ thử hỏi Đào Trạch Ba, tiếc là gần đây không có giáo sư nào ở Ninh Cảng nghiên cứu thứ này, cậu đành phải bỏ cuộc.

Tô Liệu cầm một quả dâu tây bỏ vào miệng, gật đầu: “Cho nên, điều kiện cốt lõi là thiếu oxy.” Nói xong, anh nhét một quả dâu tây vào miệng Du Vũ.

Cá voi sát thủ thuận miệng “Aaaa” rồi cắn một cái ở trên đầu ngón tay anh, đáy mắt tràn đầy tinh nghịch.

Tô Liệu: “…” Quả thật là rất gây ảnh hưởng đến việc học.

Mùng tám, khối 12 Nhị Trung đi học lại, sau khi về trường, Du Vũ bận rộn thi cuối kì bù, không lâu sau sẽ tham gia kì thi thử* của tỉnh Diêm. Tối nay Du Vũ đến tìm Tô Liệu vốn để phân tích bài thi, nào ngờ vừa nói chuyện một lúc đã tổ lái sang huấn luyện thiếu oxy.”

Tô Liệu quẹt điện thoại, cho Du Vũ xem một bức ảnh: “Nhìn này, mặt nạ luyện tập thể thao giảm oxy.”

“Em đã hỏi lão Diêm rồi,” Du Vũ bĩu môi, “Ông ấy nói thứ này không có nghiên cứu khoa học nào chứng minh hiệu quả của nó, cũng không thể định lượng lượng oxy ra vào nên rất không đáng tin cậy. Hơn nữa, chiếc mặt nạ này dùng trong chạy bộ chứ dưới nước không được.”

Tô Liệu nhìn người nước ngoài đeo mặt nạ trên máy chạy bộ trong hình quảng cáo, gật đầu. Anh vừa ăn dâu tây vừa kiếm thêm tư liệu: “Anh thấy có người nói cậu ta đã nín thở và bơi trong quá trình luyện tập để tạo ra trạng thái thiếu oxy.”

“Lúc trước em cũng thử thảo luận với lão Diêm. Ông ấy bảo phương pháp này vẫn chưa thể đo lường tình trạng thiếu oxy theo khoa học, thậm chí còn có thể thay đổi thói quen bơi lội của em. Ông ấy không khuyến khích em học theo.”

Tô Liệu nghiền ngẫm một chút, tóm lại Diêm Chính muốn phương pháp huấn luyện có thể đo lường sự thiếu hụt oxy nhưng lại không tiêu quá nhiều tiền.

“Chà.”

Thấy thời gian không còn sớm, Tô Liệu thu dọn bàn học, lấy bài thi ra: “Để anh suy nghĩ xem, hay tụi mình làm bài trước đi.”

…

Tô Liệu thật sự để tâm đến.

Nếu không có sự trợ giúp của buồng oxy cao áp, làm thế nào để tạo ra một môi trường ở vùng đồng bằng mô phỏng được trạng thái của môi trường cao nguyên?

Một buổi tối nọ, Tô Liệu lướt vòng bạn bè, bất chợt thấy bà chủ “tiểu muội” của cửa hàng đồ lặn đăng một bộ ảnh quảng cáo cho các mẫu chụp ảnh dưới nước mới nhất: Trên bối cảnh màu xanh lam, nổi bật lên chiếc xe đạp và nhân vật chính ăn mặc khá hip hop đang đạp xe trong lòng nước, cả người và xe đều có “cảm giác phiêu diêu” không trọng lượng.

Huấn luyện thiếu oxy, lặn, đạp xe dưới nước—— mấy từ khóa lẻ tẻ đột nhiên liên kết trong đầu Tô Liệu.

Không ít bể bơi ở Ninh Cảng đã mở các lớp tập thể dục có tên “Xe đạp xoay tròn dưới nước*”, về cơ bản là chuyển xe đạp vào bể bơi, người ta cho rằng hiệu quả đốt cháy mỡ tăng lên gấp đôi so với đạp xe trên cạn. Vương Tiểu Bàn cũng từng tham gia lớp học này trong quá trình giảm cân. Tuy nhiên trong bài tập này chỉ có phần thân dưới của học viên được ngâm trong bể bơi, còn phần thân trên hít thở bình thường trên mặt nước. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu như cả người và xe đạp đều ở dưới nước?

Du Vũ có thể đạp xe đạp dưới nước, sau đó thở bằng thiết bị lặn.

Trên lưng thợ lặn có một xi lanh khí, nhiều người gọi nhầm là “bình oxy”, nhưng thực chất trong xi lanh khí chứa đầy khí nén, tỷ lệ nitơ và oxy hoàn toàn tương tự như trong không khí. Trong trường hợp bình thường, thợ lặn sẽ “vặn một vòng trước, sau đó vặn ngược nửa vòng” để xả khí bình thường, nhưng anh có thể giảm lượng khí thải ra bằng cách điều khiển van xả để mô phỏng môi trường “thiếu oxy” của vùng cao.

Trên cao nguyên thiếu oxy không phải do thành phần oxy trong không khí thay đổi mà do tầng khí quyển bị lực hấp dẫn của trái đất “hút” lên bề mặt, càng lên cao không khí càng ít nên oxy tự nhiên sẽ giảm. Ở độ cao mà Du Vũ huấn luyện, lượng oxy ít hơn khoảng 20-30% so với trên đồng bằng, vì vậy anh chỉ cần giảm 20-30% lượng khí xả ra của van xả.

Như vậy, anh có thể tạo ra một môi trường ít oxy, tiết kiệm chi phí, thân thiện với môi trường, có thể định lượng được, mô phỏng môi trường cao nguyên để Du Vũ tiến hành tập luyện hiếu khí.

Tô Liệu bỗng trở nên hưng phấn. Đầu tiên anh hỏi ý kiến ​​​​Diêm Chính và người hướng dẫn lặn của cửa hàng lặn để xác nhận tính khả thi của giải pháp này, sau đó đến bể bơi công cộng của Trường Thể thao Thiệu Hưng để mượn một chiếc xe đạp dưới nước bằng thép không gỉ.

Hai năm trước, bà chủ “tiểu muội” của cửa hàng lặn từng đề nghị Du Vũ làm người mẫu nàng tiên cá, vô cùng mến đứa nhỏ này. Ngay khi Tô Liệu nói Du Vũ cần xi lanh khí để chuẩn bị cho cuộc thi toàn quốc, cô lập tức vung tay, miễn phí toàn bộ, tất nhiên xi lanh khí vốn không phải đồ mắc tiền. Cô còn sắp xếp cho nhân viên gửi bảy xi lanh khí đến bể bơi mỗi tuần mà không phải trả một xu nào. Đổi lại nếu cô cần, đợi khi Du Vũ có thời gian lại đến giúp quay chụp tiên cá.

Tô Liệu thay mặt ai đó trực tiếp đồng ý ngay và luôn.

Anh vẫn luôn giữ bí mật với Du Vũ và dành khoảng một tuần để liên lạc mượn xe đạp và bình khí. Ngày hôm đó, khi Du Vũ bước ra khỏi phòng thay đồ, nhìn thấy thiết bị dưới bể thì ngây ngốc cả người. Tô Liệu bật cười, vẫy tay với cậu, hai mắt lấp lánh như sao: “Lại đây thử thiết bị tập thiếu oxy anh thiết kế cho em đi!”

Du Vũ: “?”

Lại nữa lại nữa, Tô Liệu lại dùng ánh mắt như “nhìn chuột bạch” ấy rồi. Ngay tức khắc, Du Vũ nhớ đến nỗi sợ hãi của con ếch trong phòng thí nghiệm sinh học bị Tô Liệu khống chế.

Tô Liệu giới thiệu sơ về nguyên tắc cho Du Vũ, sau đó hỏi: “Em biết cách dùng xi lanh khí với đầu phụ chứ?”

Du Vũ nhướn mày: “Đương nhiên.”

Tô Liệu hào hứng mặc áo ba lỗ cho cậu: “Chúng ta kiểm tra hô hấp bình thường trước, dùng một xi lanh khí và tốc độ đạp bàn đạp, anh sẽ tính giờ cho em. Thời gian này là mức tiêu thụ cơ bản 100% oxy. Sau đó mới kiểm soát lượng khí bằng van xả, đổi sang trạng thái thiếu oxy và thử lại.”

Giống như lặn, khi xi lanh chỉ còn 50kPa bạn nhất định phải chuẩn bị lên bờ. Nhưng đầu của Du Vũ luôn ở dưới nước trong suốt quá trình, vì đảm bảo tính an toàn cậu có thể trực tiếp dùng cạn xi lanh khí. Du Vũ sử dụng hết xi lanh khí đầu tiên ở trạng thái thở bình thường trong 30 phút và mất 40 phút ở trạng thái điều khiển van xả —— giả sử rằng tổng lượng không khí trong xi lanh khí không đổi và tốc độ của xe đạp không đổi, cậu đã thực sự hoàn thành bài tập thiếu oxy trong vòng 40 phút.

Nghĩ như vậy, Du Vũ lập tức yêu đời đến lạ. Tuy bị đồng đội xung quanh vây xem nhưng việc mặc quần bơi và mang theo thiết bị lặn, đạp xe xoay tròn ở khu vực nước sâu 2,2m của bể bơi thực sự là một trải nghiệm có một không hai trong đời.

Du Vũ ngoi đầu lên, trông thấy Tô Liệu đang ngồi xổm bên bể bơi cười tủm tỉm trông chừng cậu. Du Vũ thật sự tò mò: “Hình như có chút giống như luyện độ cao thật…Anh lấy phương thuốc* này từ đâu thế?”

“Anh tự mình nghĩ. Tháng sau sinh nhật của em nhưng anh chưa biết tặng gì cho ý nghĩa.” Tô Liệu cười nói: “Cân nhắc kỹ càng, thứ em muốn nhất vẫn là cái này —— anh không biết liệu em có thể duy trì số lượng hồng cầu từ trạng thái thiếu oxy hay không, nhưng trước mắt không có phương pháp nào hữu hiệu, nên anh chỉ có thể tạo ra hệ thống mô phỏng thiếu oxy cho em.

“Chúc em sinh nhật sớm vui vẻ, cá voi sát thủ.”

Đạp xe dưới nước trong điều kiện hô hấp bị hạn chế là một việc rất mệt mỏi, khi Du Vũ trồi lên mặt nước đã có chút suyễn. Cậu không biết hệ thống kỳ lạ này có thể khiến con người ta rơi vào trạng thái thiếu oxy hay không, nhưng những lời của Tô Liệu thực sự khiến cậu có chút thiếu oxy rồi.

Tô Liệu nhìn anh với đôi mắt sáng ngời, điều này khiến trái tim của Du Vũ bỗng mềm mại. Ngay khi Du Vũ vẫn còn đắm chìm trong cảm xúc “Bạn trai tui là thần thánh phương nào”, sự nhiệt tình với thí nghiệm của Tô Liệu chợt nổi lên: “Em yêu, anh có một ý tưởng.”

Du Vũ: “?” Không phải. Tô Liệu gọi cậu cái gì? Xung quanh còn cả đống bạn học có thể suy nghĩ đến hậu quả một chút không trời!

Tô Liệu không ngừng động não: “Bản chất của tình trạng thiếu oxy có thể kích thích hồng cầu sinh trưởng là bởi vì nó sẽ khiến cơ thể phát đi tín hiệu —— bạn đang không có đủ oxy, xin hãy nhanh chóng sản xuất thêm những binh lính vận chuyển oxy —— Tức là lượng oxy em có ít hơn lượng oxy em cần. Trong khi giảm lượng oxy, em cũng có thể cố ý tăng mức tiêu thụ oxy. Ví dụ, môi trường lạnh sẽ kích thích cơ thể tăng mức tiêu thụ oxy. Em có thể thử đạp xe đạp trong nước lạnh!”

Du Vũ có chút do dự: “…Lạnh đến mức nào cơ?”

Ánh mắt Tô Liệu ngày càng nóng rực: “Nhiệt độ nước thi đấu tối thiểu của các em không phải không được thấp hơn 16 độ à? Em có muốn bắt đầu ở 16 độ không?”

Du Vũ: “?”

Chút cảm động qua đi, Du Vũ phát hiện ánh mắt Tô Liệu rất không đúng.

___^_^___

Tác giả có lời muốn nói:

Tài liệu tham khảo về nguyên tắc tập luyện trong tình trạng thiếu oxy đơn giản: Kang Jian.Ảnh hưởng của việc tập luyện trong tình trạng thiếu oxy ngắt quãng đối với chức năng thể chất của vận động viên bơi lội [D].Đại học Thể thao Bắc Kinh, 2004.

Về thao tác huấn luyện xe đạp dưới nước trong tình trạng thiếu oxy của Du Vũ, tôi biên soạn dựa trên sự hiểu biết của mình về thiết bị lặn, tôi không chắc liệu chỉ điều chỉnh van xả có đạt yêu cầu hay không, nhưng có thể lắp thêm thiết bị giảm áp suất riêng phần oxy nếu van xả không đủ.